Ana Sayfa
Göktaşı Nedir ?
Uzayın, tümüyle parçalanmadan önce yeryüzüne erişen katı öğeleridir. Uzaydan yeryüzüne kadar ulaşan, en küçüğünden en büyüğüne kadar bütün katı cisimlere Göktaşı (meteorit) denir.
Meteor Nedir ?
Göktaşlarının dünyanın atmosferi içindeki geçişleriyle oluşan ışıklı yada sesli olayalara meteor denir.
Göktaşlarının Boyutları veya Ağırlıkları Ne Kadardır ?
Güneş sisteminin gerçek katı cisimleri olan göktaşlarının, Sibirya’ ya düşen dev gök taşından (1908 yılının temmuz ayında 40.000 ton ağırlığında, dev bir göktaşı, Orta Sibirya’ da çapı 60 km’ den daha geniş bir alanı etkilemiş, yere düşmesiyle oluşan patlamaysa, 100 km’ den daha uzaklardan duyulmuştur) yıldızlar arası çok küçük taneciklere kadar, son derece değişen boyutları vardır.
Göktaşları atmosferin üst kesimlerine her zaman çok büyük hızlarla, çoğunlukla saniyede 20-30 km hızla ulaşırlar. Bu hız, göktaşının yüzeyini akkor hale getirebilecek bir sürtünmeye yol açar. Yüzeydeki atomlar böylece, buharlaşırlar ve çevrelerindeki hava moleküllerini iyonlaştırarak yaklaşık 150 km’ lik bir yarıçap içinde göktaşını görünür kılan bir ışık yayınımına neden olurlar. Işığın atmosfer içindeki zayıflaması, göktaşının iriliğine göre değişir. Hacmi bir topluiğne başını geçmeyen çok küçük göktaşları, gökyüzünde akanyıldız (kayan yıldız) biçiminde görünür ve yaklaşık 50 km’ lik yükseltide tümüyle buharlaşırlar. Yeryüzüne erişebilen daha büyük göktaşları, hacimleri yeterli büyüklükteyse, gökyüzünde hızla hareket eden ateş küresi biçiminde (bolit) görünürler. Bunlar, maddelerinin parçalanmasıyla kendi çevrelerine çoğunlukla kıvılcıma benzeyen parlak noktalar saçarlar. Gözlenmelerinden bazen dakikalarca sonra, boğuk gürlemeler duyulur; bu süre, sesin yayılması süresine denk düşer.
Özellikle, son derece az görülen çok büyük boyutlu göktaşları yeryüzünde, Ay’ dakine benzer kraterler açabilirler
(bunlar Ay kıraterlerinide oluşturan türden gök taşlarıdır). Arizona’ daki “Meteor Crater” bu türün en güzel örneklerinden biridir; çapı 1.200 metreyi bulur, kenarları yer yüzeyinden dışarı doğru 40 metrelik bir çıkıntı yapar ve
çanak biçimindeki sirkin tabanı aşağı doğru 130 metreye iner.
Göktaşlarının Boyutları veya Ağırlıkları Ne Kadardır ?
Güneş sisteminin gerçek katı cisimleri olan göktaşlarının, Sibirya’ ya düşen dev gök taşından (1908 yılının temmuz ayında 40.000 ton ağırlığında, dev bir göktaşı, Orta Sibirya’ da çapı 60 km’ den daha geniş bir alanı etkilemiş, yere düşmesiyle oluşan patlamaysa, 100 km’ den daha uzaklardan duyulmuştur) yıldızlar arası çok küçük taneciklere kadar, son derece değişen boyutları vardır.
Göktaşları atmosferin üst kesimlerine her zaman çok büyük hızlarla, çoğunlukla saniyede 20-30 km hızla ulaşırlar. Bu hız, göktaşının yüzeyini akkor hale getirebilecek bir sürtünmeye yol açar. Yüzeydeki atomlar böylece, buharlaşırlar ve çevrelerindeki hava moleküllerini iyonlaştırarak yaklaşık 150 km’ lik bir yarıçap içinde göktaşını görünür kılan bir ışık yayınımına neden olurlar. Işığın atmosfer içindeki zayıflaması, göktaşının iriliğine göre değişir. Hacmi bir topluiğne başını geçmeyen çok küçük göktaşları, gökyüzünde akanyıldız (kayan yıldız) biçiminde görünür ve yaklaşık 50 km’ lik yükseltide tümüyle buharlaşırlar. Yeryüzüne erişebilen daha büyük göktaşları, hacimleri yeterli büyüklükteyse, gökyüzünde hızla hareket eden ateş küresi biçiminde (bolit) görünürler. Bunlar, maddelerinin parçalanmasıyla kendi çevrelerine çoğunlukla kıvılcıma benzeyen parlak noktalar saçarlar. Gözlenmelerinden bazen dakikalarca sonra, boğuk gürlemeler duyulur; bu süre, sesin yayılması süresine denk düşer.
Özellikle, son derece az görülen çok büyük boyutlu göktaşları yeryüzünde, Ay’ dakine benzer kraterler açabilirler
(bunlar Ay kıraterlerinide oluşturan türden gök taşlarıdır). Arizona’ daki “Meteor Crater” bu türün en güzel örneklerinden biridir; çapı 1.200 metreyi bulur, kenarları yer yüzeyinden dışarı doğru 40 metrelik bir çıkıntı yapar ve
çanak biçimindeki sirkin tabanı aşağı doğru 130 metreye iner.
Meteoritleri Nasıl Tanıyabiliriz?
Taş meteoritler Dünya'daki bazı kayaçlara çok benzer. Bunları tanımlamak için ince kesit yapıp polarizan mikroskopta incelemek gerekir. Metalik meteoritlerin yoğunluğu çok fazladır. Ayrıca mineralojik bileşimleri ve kristalleşme şekilleri Dünya'da bulunan materyallerden çok farklıdır. Metalik meteoritler kesilip parlatıldıktan sonra nitrik asit ile pamukla silindiğinde çok özel "widmanstatten" denilen kristalleşme şekilleri ortaya çıkar.
Meteoritlerin Yaşı
Bütün meteoritler çok yaşlıdır. 4,5 milyar yıl önce oluşmuşlardır. Meteoritlerin incelenmesi bize gezegenlerin içindeki materyaller hakkında bilgi verir ve Güneş Sistemi'nin nasıl meydana geldiğini anlamamıza yardımcı olur.
Isim |
Statü |
Düşmek |
Yıl |
Yeri |
Tip |
kitle |
MetBull |
GoogleEarth •• tüm haritada ↓ |
Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Adalia | Resmi | 1883 | Antalya, Türkiye | Ökritler-mmict | 1 g |  |
|||
| Yardım | Şüpheli | Y | 1340 | Aydın, Türkiye | Şüpheli göktaşı | |
|||
| Akyumak ** | Resmi | Y | 1981 | Ağrı, Türkiye | Demir, IVA | 50 kg | 68 | |
|
| Birgi | Şüpheli | Y | 1332 | İzmir, Türkiye | Şüpheli Demir | 50.8 kg | |
||
| Bursa ** | Resmi | Y | 1946 | Bursa, Türkiye | L6 | 25 kg | 39 | |
|
| Çanakkale ** | Resmi | Y | 1964 | Çanakkale, Türkiye | L6 | 4 kg | 33 | |
|
| Caratash | Resmi | Y | 1902 | İzmir, Türkiye | LL6 | 8 g | |
||
| Konstantinopolis | Şüpheli | Y | 1805 | İstanbul, Türkiye | Şüpheli Ökritler | |
|||
| Didim ** | Resmi | Y | 2007 | Aydın, Türkiye | H3-5 | 3,4 kg | 94 | |
|
| Domanitch | Resmi | Y | 1907 | Bursa, Türkiye | L5 | 438 g | |
||
| Efes | Şüpheli | İzmir, Türkiye | Şüpheli göktaşı | |
|||||
| Ibrisim | Resmi | Y | 1949 | Niğde, Türkiye | OC | |
|||
| Kayakent ** | Resmi | Y | 1961 | Eskişehir, Türkiye | Demir, IIIAb | 85 kg | 40 | |
|
| Kemer ** | Resmi | Y | 2008 | Muğla, Türkiye | L4 | 5,76 kg | 99 | |
|
| Manyezi | Resmi | Y | 1899 | Aydın, Türkiye | Demir, IAB-SHL | 5 kg | |
||
| Sediköy | Resmi | Y | 1917 | İzmir, Türkiye | L6 | 240 g | |
||
| Sivas ** | Resmi | Y | 1989 | Yozgat, Türkiye | H6 | 40 kg | 88 | |
|
| Turgut ** | Resmi | 1999 | Konya, Türkiye | Demir, Gruplandırılmamış | 152 kg | 103 † | |
Önce 2015 belgelenmiş Gözlenen düşer sonbaharda sütununda bir Y var.
† sonra MetBull 103 kaynaklanan ya da Bilgi Göktaşı İsimlendirme Komitesi tarafından değiştirilebilir hala tabidir.
** Tam başlangıç açıklamayı görmek için göktaşı adını tıklayın.